عفونت چشم (التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت) در نوزادان و کودکان:علت و درمان

التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت که قرمزی چشم نیز نامیده می‌شود، لایه شفافی است که روی سفیدی چشم و سطح داخلی پلک‌ها را می‌پوشاند. التهاب ملتحمه علامتی هشدار دهنده است زیرا خیلی سریع چشم‌ها را کاملا قرمز کرده و گسترش می‌یابد. اما التهاب ملتحمه یک مشکل رایج است و معمولا باعث آسیب بلند مدت به چشم و بینایی کودک نمی‌شود. با این حال، اگر کودکتان التهاب ملتحمه چشم را دارد، او را نزد پزشک ببرید. برخی از انواع التهاب ملتحمه به خودی خود برطرف می‌شوند اما برخی دیگر نیاز به درمان دارند.

علل ایجاد بیماری

التهاب ملتحمه در اثر باکتری‌‌ها و ویروس‌هایی مانند ویروس سرماخوردگی و برخی از بیماری‌های عفونی مانند عفونت گوش، سینوزیت و گلودرد ایجاد می‌شود. علل ایجاد التهاب ملتحمه عبارتند از:

• ویروس: اگر کودک به التهاب ملتحمه دچار است و علائم سرماخوردگی را نیز دارد، احتمالا عفونت از نوع ویروسی است. ویروس یکی از رایج‌ترین علت ایجاد التهاب ملتحمه است.
• باکتری: اگر چشم‌های کودک ترشحات زرد ضخیمی تولید می‌کند و باعث می‌شود پلک‌های کودک به هم چسبیده و متورم شود، احتمالا دلیلش وجود باکتری‌هایی مانند باکتری استافیلوکوک، استرپتوکوک یا هموفیلوس است.
• آلرژی کودکان: اگر چشمان کودک متورم، قرمز و خارش‌دار است و آبریزش چشم و بینی دارد، احتمالا کودک به گرد و خاک، دود یا گرده گل‌ها حساسیت دارد.
• محرک‌های دیگر: هر چیزی مانند دود و مه یا کلر موجود در استخر که چشم و پوشش داخلی پلک را تحریک کند می‌تواند باعث ایجاد التهاب ملتحمه شود.

علائم بیماری

انواع مختلف التهاب ملتحمه، دارای علائم مختلفی هستند که در هر کودک متفاوت است.

یکی از رایج‌ترین نشانه التهاب ملتحمه، وجود ناراحتی در چشم است. ممکن است کودک بگوید که احساس می‌کند خاک در چشمش رفته است. در بسیاری از کودکان، چشم‌ها و قسمت داخلی پلک‌ها قرمز می‌‌شود و به همین دلیل است که این بیماری را قرمزی چشم نامیده‌اند. التهاب ملتحمه ممکن است باعث تولید قی نیز بشود. وجود قی باعث می‌شود هنگامی که کودک از خواب بیدار می‌شود، پلک‌هایش به هم چسبیده باشند. در برخی از کودکان پلک‌ها متورم شده و کودک حساسیت به نور پیدا می‌کند. در مواردی که التهاب ملتحمه در اثر آلرژی ایجاد شده باشد، علائم رایج شامل خارش و آبریزش از چشم خواهد بود.

 التهاب ملتحمه چگونه گسترش می‌یابد؟

راه‌های گسترش التهاب ملتحمه عبارتند از:

• تماس مستقیم: هنگامی که کودک مبتلا به التهاب ملتحمه به قی‌های چشمش دست بزند و سپس دستش را به کودک دیگری بزند.
• تماس غیر مستقیم: هنگامی که فرد سالم به یک شی آلوده به ویروس مثل دستمال کاغذی دست بزند یا شی آلوده با چشم فرد سالم تماس داشته باشد.
• قطرات سرفه یا عطسه: هنگامی که التهاب ملتحمه در اثر سرماخوردگی معمولی ایجاد شده باشد، قطرات ناشی از سرفه یا عطسه باعث گسترش بیماری می‌شوند.

 درمان

درمان التهاب ملتحمه به نوع بیماری و علت آن بستگی دارد:

درمان التهاب ملتحمه ویروسی

التهاب ملتحمه ویروسی توسط یک ویروس ایجاد شده است. این نوع بیماری معمولا پس از یک هفته به خودی خود برطرف می‌شود. پزشک توصیه می‌کند که با شستشوی چشم‌ها با آب گرم و رفع قی‌ها، محل را تمیز نگه دارید. اگر پس از دو هفته چشمان کودک بهتر نشد، به پزشک مراجعه کنید. استفاده از یک کیف آب گرم کمی بیمار را تسکین می‌دهد. یک پارچه تمیز را در آب گرم فرو برده و هنگامیکه کودک در حال گوش دادن به داستان یا موسیقی است، پارچه را روی چشم کودک بگذارید.

درمان التهاب ملتحمه باکتریایی

اگر بیماری در اثر باکتری ایجاد شده باشد، پزشک پماد یا قطره آنتی بیوتیک تجویز می‌کند تا به مدت هفت روز استفاده کنید.

استفاده از پماد راحت‌تر از قطره است: دستانتان را بشویید و به آرامی پلک پایین کودک را پایین بکشید و یک لایه پماد درون آن بزنید. (با فشار دادن پماد، مقدار زیادی از آن بیرون می‌ریزد، بنابراین باید مراقب باشید که پماد را به مقدار کافی در محل صحیح بزنید). هنگامیکه کودک پلک بزند، پماد به درون چشم می‌رود.

اگر از قطره استفاده می‌کنید، قطره  را در گوشه داخلی چشم کودک بریزید. ریختن قطره هنگامی که چشم کودک بسته است راحت‌تر می‌باشد. (از کودک بخواهید بخوابد یا بنشیند و سرش را رو به عقب بگیرد). هنگامی که کودک چشمانش را باز کند، قطره به درون چشمانش می‌رود.

قبل و بعد از دست زدن به چشمان کودک، دستان خود را بشویید. هیچوقت داروها را با کسی به صورت شریکی استفاده نکنید و قطره‌ها یا پمادهای تاریخ گذشته را مصرف نکنید. داروهای تاریخ گذشته، استریل نیستند و ممکن است عفونت را تشدید کنند.

حتی اگر علائم بیماری برطرف شدند، حتما دوره درمان با آنتی بیوتیک را کامل کنید. در غیر این صورت، ممکن است عفونت برگردد.

احتمالا پزشک توصیه می‌کند که چشمان کودک را با آب گرم شسته و به آرامی قی‌ها را از چشم او تمیز کنید، زیرا وجود مایع عفونی بر روی چشم باعث کاهش اثر آنتی بیوتیک می‌شود.

استفاده از یک کیف آب گرم کمی بیمار را تسکین می‌دهد. یک پارچه تمیز را در آب گرم فرو برده و هنگامیکه کودک در حال گوش دادن به داستان یا موسیقی است، پارچه را روی چشم کودک بگذارید.

درمان التهاب ملتحمه آلرژیک

باید چیزهایی که کودک به آنها آلرژی دارد را پیدا کرده و از قرار گرفتن کودک در معرض آنها خودداری کنید. اگر چشمان کودک او را آزار میدهند، پزشک قطره ضد حساسیت برای کودک تجویز می‌كند. (برخی از قطره‌های ضد حساسیت را فقط چند روز باید استفاده کرد. روش دقیق استفاده از قطره را از پزشک یا مسئول داروخانه بپرسید). اگر کودک دیگر علائم آلرژی را نیز داشته باشد، پزشک آنتی هیستامین یا داروی آلرژی تجویز خواهد کرد. استفاده از یک کمپرس یخ نیز برای کاهش علائم التهاب ملتحمه ناشی از حساسیت، مفید است.

حتی می‌توانید برای تسکین کودک، به او استامینوفن یا ایبوپروفن بدهید (دستورالعمل مصرف دارو را مطالعه کنید تا مقدار صحیح دارو را به کودک بدهید(.

پیشگیری

برای پیشگیری از التهاب ملتحمه عفونی، به کودک آموزش دهید که مرتب دستان خود را با آب گرم و صابون به خوبی بشوید. همچنین این کودکان نباید اجازه دهند کسی از وسایل شخصی شان، از جمله قطره چشم، دستمال، پماد چشم، لیف حمام، حوله یا رو بالشتی استفاده کند.

پس از دست زدن به چشم عفونی کودک، دستان خود را بشویید و گاز یا پنبه‌های استفاده شده را دور بیندازید. حوله و دیگر پارچه‌هایی که کودک استفاده کرده را جدا از دیگر لباس‌های افراد خانواده، و در آب گرم بشویید تا از انتقال عفونت جلوگیری شود.

اگر می‌دانید که کودکتان مستعد ابتلا به التهاب ملتحمه آلرژیک است، در طول روز که گرده گل‌ها بیشتر هستند درها و پنجره‌ها را ببندید و مرتب خانه را گردگیری کنید تا محرکی در خانه وجود نداشته باشد. التهاب ملتحمه که در اثر تحریک مواد آلرژی زا به وجود آید، فقط با اجتناب از مواد محرک درمان می‌شود.