خواب طبیعی کودکان در سنین مختلف (۱تا۶سال)
کودکان نوپا تا پیش‌دبستانی نیاز به خواب بیشتری نسبت به بزرگ‌سالان دارند تا بتوانند از رشد سریع روانی و جسمی برخوردار شوند. والدین باید بدانند که بچه‌های در حال رشد نیاز به خواب کافی دارند بنابراین آن‌ها باید درباره‌ی مقدار خواب موردنیاز بچه‌ها و تأثیری که حتی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه خواب کمتر می‌تواند بر آن‌ها بگذارد اطلاعات کافی داشته باشند. مقدار خواب موردنیاز کودک بسته به ویژگی‌های فردی و خاص او ازجمله سن متفاوت است.
خواب طبیعی کودکان در سنین مختلف
خواب کودک نوپا ۱تا ۳ساله
کودکان نوپا از محیط اطرافشان آگاهی بسیار زیادی دارند بنابراین مسائل مختلف ممکن است باعث حواس‌پرتی آن‌ها شود و زمان خواب آن‌ها را مختل کند. رؤیاها و تصورات ذهنی آن‌ها نیز می‌تواند آن‌ها را به اختلال خواب دچار کند. در این زمان بیش از همیشه یک رویکرد ساده و مناسب درباره‌ی زمان خواب نیاز است تا پدر و مادر بتوانند کودک نوپای خواب‌آلود را با آرامش به رختخواب ببرند.
- بین سنین ۱ تا ۲سال اکثر بچه‌ها نیاز به حدود ۱۲تا ۱۴ ساعت خواب در روز دارند که شامل یک یا دو نوبت خواب است.
در حدود ۱۸ ماهگی یا گاهی زودتر اکثر کودکان نوپا، دو نوبت خواب را به یک خواب عصرگاهی تقلیل می‌دهند. زمانی که والدین متوجه شوند که کودک نو پا از خواب صبح اجتناب می‌کند به این معنی است که او احتمالاً فقط برای یک نوبت در روز آماده است.
نکاتی درباره‌ی خواب نوزادان
- نوزاد تا ۲ سالگی باید در یک گهواره امن و ایمن بخوابد. پیش از یک‌سالگی به علت بالا بودن احتمال خطر مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) استفاده از پتو توصیه نمی‌شود اما در این سن خوب است که یک پتو سبک مانند پتو بچه در گهواره قرار گیرد تا کودک احساس راحتی کند.
- اسباب‌بازی‌های نرم خیلی بزرگ یا حیوانات پرشده را در گهواره قرار ندهید و مواردی که دارای طناب هستند یا ممکن است در اطراف گردن کودک بپیچند از کودک دور کنید. همچنین اشیاء اطراف گهواره که ممکن است کودک بتواند با ایستادن در گهواره به آن‌ها دسترسی پیدا کند مانند پرده‌ها، عکس‌ها و وسایل روی دیوار را از او دور کنید.
- کودک نوپا کنجکاو ممکن است به دنبال راه‌هایی برای بالا رفتن از نرده گهواره و بیرون آمدن از آن باشد بنابراین اسباب‌بازی‌های زیادی را در گهواره کودک جا نگذارید زیرا ممکن است کودک آن‌ها را روی‌هم بگذارد و بالا بیاید. به یاد داشته باشید: از پدهای محافظ استفاده نکنید زیرا کودک در این سن می‌تواند از آن‌ها به‌عنوان پله استفاده کند.
- به دنبال علت محیطی شب‌بیداری کودک باشید .کودکان نوپا دوست دارند روانداز خود را در شب کنار بزنند بنابراین در ماه‌های سردتر پدر و مادر بهتر است لباس‌خواب‌های گرم‌تری به کودکان بپوشانند.
- کودکان نوپا یاد می‌گیرند که با برخی از سروصداها بتوانند بخوابند اما صدای بلند تلویزیون و یا مکالمه بیش‌ازحد نزدیک به کودک می‌تواند در خواب کودک اختلال ایجاد کند.
- والدین معمولاً راه‌کارهایی مانند حمام گرم و لالایی را برای کمک به خواب آرام کودک پیدا می‌کنند. با نوزاد بمانید و اجازه ندهید این کارها بیش‌ازحد طول بکشد.
- ماساژ پشت که درمانی برای آرام کردن کودک به نظر می‌رسد اگر هر شب و به مدت طولانی انجام شود ممکن است برای کودک جالب و سرگرم‌کننده نباشد.
- اگر کودک در اواسط شب بیدار شود والدین می‌خواهند اطمینان یابند که همه‌چیز مرتب است و کودک مشکلی ندارد اما سر زدن بیش‌ازحد می‌تواند نتیجه خوبی نداشته باشد. بنابراین به صورت دائمی به کودک نو پا سر نزنید.
- اگر والدین باید زود از خواب بیدار شوند با بستن پرده‌ها از تابش نور آفتاب جلوگیری کنید تا نوزاد از خواب بیدار نشود. همچنین سعی کنید چند اسباب‌بازی ایمن را در گهواره بگذارید تا کودک را در صبح مشغول نگه‌دارند.
خواب کودکان ۳تا۶ سال
اکثر کودکان تا سن پیش‌دبستانی هم در طول روز نیاز به خواب دارند. آن‌ها تمایل زیادی به انجام فعالیت‌های مختلف مانند دویدن، بازی کردن و کاوش محیط اطرافشان دارند بنابراین ایده خوبی است که از این فرصت برای خسته کردن کودک استفاده کنید. حتی اگر کودک خوابش نمی‌برد سعی کنید زمانی را برای استراحت و آرامش او صرف کنید. این کودکان هرروز حدود ۱۱ تا ۱۲ ساعت خواب نیاز دارند که می‌تواند شامل یک چرت نیز باشد. کودک را به موقع بخوابانید. مهم‌ترین نکته این است که کودک را به خواب خوب و به موقع عادت دهید بنابراین می‌تواند به اندازه کافی بخوابد. در اینجا چند نکته وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کنید:
- نیم ساعت قبل از خوابیدن کودک او را به تختش ببرید.
- به زمان خواب به موقع توجه کنید و دائماً به فرزندتان گوشزد کنید.
- زمان بازی و غذا باید دقیق باشد.
- از محرک‌ها مانند کافئین در هنگام خواب مصرف نکنید.
- اتاق را برای خواب آرام، دلپذیر و مناسب نگه دارید.
- از تخت فقط برای خواب استفاده کنید، نه برای بازی یا تماشای تلویزیون.
- قبل از خواب غذا و نوشیدنی زیاد مصرف نکنید.
- اجازه دهید کودک انتخاب کند که کدام لباس‌خواب را بپوشد، کدام حیوانات را به تخت ببرد.
- موزیک آرامش‌بخش پخش کنید.
- برای ایجاد احساس امنیت در کودک او را به آرامی بخوابانید.
بهترین راه برای تشویق کودک به خواب عادت دادن او به خواب منظم است. کودک در این سن تمایلی به از دست دادن هیچ یک از بازی‌ها ندارد پس ممکن است در برابر خوابیدن ایستادگی کند اما مهم این است که والدین در حفظ زمان دقیق و منظم خواب کودک مصمم باشند. توضیح دهید که این زمان برای خواب مناسب است و از او بخواهید که در رختخواب بماند، اما اگر خوابش نمی‌برد می‌تواند بی صدا در اتاق‌خواب بازی کند.
نکاتی برای خواب کودکان ۳ تا۶ سال
- هر مدت که کودک می‌خواهد بگذارید استراحت کند. معمولاً حدود یک ساعت کافی است اما بعضی مواقع هست که کودک خیلی فعالیت داشته و نیاز به خوابیدن بیشتر دارد و بالعکس گاهی والدین می‌بینند که کودک به‌جای خوابیدن در رختخوابش بازی می‌کند.
- اشیاء موردعلاقه کودک مانند حیوانات و پتو می‌تواند به بچه‌ها کمک کند که احساس امنیت کنند. اگر فرزند به شیء خاصی علاقه ندارد با او به خرید بروید تا یک پتوی گرم و نرم و یا حیوان را انتخاب کند.
- بعضی از والدین عادت کرده‌اند کنار فرزندشان دراز بکشند تا خواب برود. اگرچه این کار ممکن است موقتاً برای خواباندن به موقع او جواب بدهد اما در طولانی‌مدت الگوهای خواب را تثبیت نخواهد کرد. داشتن احساس راحتی و اطمینان مهم است اما بچه‌ها باید یاد بگیرند که چگونه به‌طور مستقل خواب بروند. عادت دادن کودک به این‌که والدین باید حتماً کنار او باشند تا بخوابد کار را برای همه‌ی آن‌ها سخت خواهد کرد.
