گل مژه در کودکان: علل و درمان

گل مژه یک برآمدگی قرمز و دردناک روی پلک است که یک غده چربی نیز در ساختار آن وجود دارد. گل مژه می‌تواند روی پلک بالا یا پایین و همچنین در داخل یا خارج پلک یا در نزدیکی لبه پلک که در آن مژه‌ها قرار دارند، ظاهر شود. با توجه به بیماری‌های دیگری که وجود دارند، گل مژه معمولاً فقط یک ناراحتی جزئی محسوب می‌شود. اگر فرزند شما دچار گل مژه شود، احتمالاً می‌توانید آن را در خانه درمان کنید.

گل مژه چگونه شکل می‌گیرد؟

پلک‌ها دارای غدد چربی فراوانی هستند. این غدد چربی مخصوصی را تولید می‌کنند که با اشک مخلوط می‌شود تا چشم‌ها چرب بمانند. گاهی اوقات چربی‌های قدیمی، سلول‌های مرده پوست و باکتری‌های قدیمی در این غدد تجمع می‌یابند و موجب مسدود شدن آن‌ها می‌گردند. وقتی این اتفاق می‌افتد، مایع در غده چربی باقی می‌ماند و نمی‌تواند خارج شود. نتیجه‌ی این فرآیند ایجاد یک برآمدگی کوچک روی پلک بالا یا پایین است که می‌تواند مانند یک جوش به نظر برسد. گل مژه می‌تواند عفونی، بسیار قرمز و متورم شود.

علائم

گل مژه ممکن است برای کودک شما دردناک باشد، زیرا این برآمدگی‌ها می‌توانند حاوی چرک باشند یا به صورت دمل درآیند.

• علاوه بر دردی که وجود دارد، به علت وجود دمل چرکی، کودک شما تحریک می‌شود زیرا احساس می‌کند که یک ذره‌ی خارجی یا چیزی روی پلک یا زیر آن قرار دارد.
• گاهی اوقات شما همچنین ممکن است یک خروج مایعی سفید یا زرد رنگ را از گل مژه مشاهده کنید و این حالت ممکن است موجب شود تا پلک کودک شما کمی پوسته پوسته شود.
• خوشبختانه گل مژه در ظرف یک هفته خود بخود درمان می‌شود.

چه زمانی باید مشاوره پزشکی انجام دهید؟

اگر کودک شما ۳ ماهه یا بیشتر است، اجازه دهید تا پزشک معاینه‌ای را انجام دهد. اگر کودک شما حداقل ۴ ماهه است و قرمزی و تورم کل پلک یا پلک مقابل (بالا یا پایین) را درگیر کرده است، با پزشک خود تماس بگیرید. این حالت ممکن است نشانه‌ی پیشرفت بیماری به نام پری اوربیتال سلولیت باشد. (گل مژه یکی از شایع‌ترین علل این بیماری عفونی است.)
همچنین اگر گل مژه در کودک شما یک هفته پس از استفاده از کمپرس گرم درمان نشد یا اگر گل مژه بیش از یک عدد در یک زمان به وجود می‌آید یا اگر بلافاصله پس از درمان اولین گل مژه‌ها، برآمدگی‌های دیگری ظاهر می‌شوند، با متخصص اطفال خود تماس بگیرید.
متخصص اطفال احتمالاً کمپرس گرم را توصیه می‌کند و در بیشتر موارد تنها این نوع درمان مورد نیاز است. اما ممکن است در برخی موارد پماد آنتی بیوتیکی نیز برای از بین بردن عفونت تجویز شود. گاهی اوقات، آنتی بیوتیک خوراکی را نیز تحت نظر پزشک می‌توان استفاده نمود.
در مورد نادری که عفونت شدید وجود دارد، پزشک کودک شما ممکن است شما را به متخصص چشم پزشک اطفال ارجاع دهد. متخصص چشم پزشک اطفال می‌تواند گل مژه را باز و آن را تخلیه کند.

درمان و رفع گل مژه

اکثر گل مژه‌ها ظرف چند روز باز و خود به خود تخلیه می‌شوند، اما ممکن است بتوان با انجام درمان‌های خانگی به بهبود ساده‌تر و سریع‌تر این مشکل کمک کرد.

کمپرس آب گرم

یک دستمال تمیز را با آب گرم (نه داغ) مرطوب کنید و آن را روی چشمی که دچار گل مژه است قرار دهید. ممکن است کودک دچار استرس شود و کمی مقاومت نشان دهد، اما سعی کنید کمپرس آب گرم را برای مدت زمان ۱۰ تا ۱۵ دقیقه نگه دارید. این عمل را سه یا چهار بار در روز تکرار کنید.
برای کاهش استرس و مقاومت کودک می‌توانید در زمانی که کودکتان خواب است یا در حالی که برای او داستان تعریف می‌کنید، کمپرس آب گرم را انجام دهید. گرما موجب می‌شود که چرک به قسمت جلوی گل مژه حرکت کند و در نتیجه باز شدن گل مژه و تخلیه‌ی چرک از آن سریع‌تر انجام می‌گیرد.
هرگز گل مژه را فشار ندهید یا سعی نکنید آن را ناگهان بترکانید. انجام این کار علاوه بر ایجاد درد، می‌تواند عفونت را بدتر کند. اگر سن فرزند شما بالاتر است، به او آموزش دهید که چشمان خود را نمالد.
همچنین اطمینان حاصل کنید که آب خیلی داغ نیست. مسلماً شما تمایلی به ایجاد درد و ناراحتی بیشتر در کودک خودندارید.
پس از تخلیه گل مژه، پلک کودک خود را با یک پارچه تمیز یا پنبه و مقداری آب گرم بشویید تا آلودگی از بین برود. هر نوع تورم باید ظرف یک هفته ناپدید شود.

تمیز کردن چشم با استفاده از شامپو

شما می‌توانید چشم‌های کودک خود را با استفاده از یک سواب پنبه تمیز که در محلول شامپو رقیق شده فرو برده شده است، تمیز کنید.

• شامپوهای بچه بی خطر هستند، زیرا ترکیب این شامپوها به گونه است که آسیبی به چشم‌های کودک شما نمی‌زند.
• شما همچنین می‌توانید از صابون‌های پاک کننده چشم که در داروخانه‌های معتبر موجود هستند استفاده کنید.

راه‌های ذکر شده در بالا به شما کمک خواهند کرد که چشم کودک را تمیز نگه دارید، به طوری ناراحتی ناشی از گل مژه در کودک شما تا حدی فروکش خواهد کرد. شما همچنین باید از تمیز بودن دست‌های کودک خود اطمینان حاصل کنید و دست‌های او را هر از چند گاهی بشویید، مراقب باشید که چشم‌هایش را لمس نکند و عفونت را گسترش ندهد.

داروهای آنتی بیوتیک مخصوص چشم

اکثر گل مژه‌هایی که به صورت تک هستند به درمان با کمپرس آب گرم پاسخ می‌دهند. گل مژه‌هایی که به صورت تکی هستند، نیاز به تجویز داروهای آنتی بیوتیک ندارند. اگر بیش از یک گل مژه وجود داشته باشد، فرزند شما ممکن است نیاز به استفاده از قطره‌های چشمی آنتی بیوتیکی داشته باشد. همچنین ممکن است در صورتی که گل مژه‌ها مجدداً ظاهر شوند، آنتی بیوتیک ها مورد نیاز باشند. این وضعیت معمولاً برای کودکانی اتفاق می‌افتد که چشم‌های خود را با دست می‌مالند.

چگونه از گسترش عفونت جلوگیری کنیم؟

اگر فرزند شما تنها در یکی از چشم‌های خود دچار عفونت ناشی از گل مژه شده است، برای تمیز کردن هر دو چشم از یک حوله استفاده نکنید زیرا باکتری می‌تواند از یک چشم به چشم دیگر گسترش یابد. همچنین این عفونت می‌تواند به چشم دیگران نیز انتقال یابد، بنابراین حوله‌ی مخصوص کودک خود را استفاده نکنید و دست‌ها را به طور کامل پس از لمس چشمان کودک بشویید. دست‌های کودک خود را نیز هر چند وقت یک بار بشویید.
احتیاجی نیست که به دلیل وجود گل مژه فرزند خود را دور از مهدکودک یا مدرسه و در خانه نگه دارید. فقط سعی کنید قبل از این که کودک از خانه خارج شود و بعد از این که او به خانه رسید، درمان گل مژه و مراقبت‌های لازم را انجام دهید. از کارکنان مهدکودک یا مدرسه بخواهید روزانه دست‌های کودک شما را شستشو دهند و مراقب باشید که کودک دستمال یا حوله مخصوص خود را استفاده کند. اگر فرزند شما به مدرسه می‌رود، به او یادآوری کنید که در طول روز دستان خود را شستشو دهد.

پیشگیری

متأسفانه شما جهت پیشگیری از ایجاد گل مژه در کودکتان نمی‌توانید کار چندانی انجام دهید. وقوع گل مژه در کودکان نسبت به بزرگسالان شایع‌تر است و تنها به نظر می‌رسد برخی از آن‌ها در مقایسه با دیگران مستعدتر هستند.
اگر فرزند شما اغلب به گل مژه مبتلا می‌شود، ممکن است سعی کنید میزان ابتلا به گل مژه را با تمیز کردن پلک‌های او به صورت روزانه یا استفاده از شامپو بچه‌ی رقیق شده و یا صابون‌های اسکراب چشمی که نیاز به نسخه ندارند، به حداقل برسانید.