مشکلات ارتوپدی شایع در کودکان

ارتوپدی تخصصی پزشکی است که بر آسیب و بیماری‌های سیستم اسکلتی عضلانی بدن متمرکز می‌باشد. این سیستم پیچیده شامل استخوان‌ها، مفاصل، رباط‌ها، تاندون‌ها، عضلات و اعصاب می‌باشد و به ما اجازه می‌دهد که حرکت، کار و فعالیت داشته باشیم. مشکلات عضلانی اسکلتی کودک متفاوت از بزرگسالان است. از آنجا که کودکان همچنان در حال رشد هستند، پاسخ بدن آنها به جراحات، عفونت‌ها و ناهنجاری‌ها می‌تواند کاملا متفاوت از بزرگسالان باشد. برخی از مهم‌ترین بیماری‌های ارتوپدی عبارتند از: صافی کف پا، روی پنجه راه رفتن، پنجه کبوتری، پا پرانتزی و پا ضربدری. با رشد کودکان، برخی از این مشکلات بدون درمان خود را اصلاح می‌کنند، اگر چه بعضی از آنها باید با استفاده از برخی روش‌های ارتوپدی یا کفش‌های خاصی درمان شوند.

بیماری‌های شایع ارتوپدی در کودکان

صافی کف پا

اکثر نوزادان با کف پای صاف متولد می‌شوند و در طول رشد دارای انحنای پا می‌شوند. اما در برخی از کودکان قوس کف پا هیچگاه به طور کامل ایجاد نمی‌شود. والدین اغلب زمانی برای اولین بار متوجه این مشکل می‌شوند که فرزندشان دارای "مچ پای ضعیف" باشد (که به خاطر شیوه قرارگیری پا مچ به سمت داخل چرخیده است).
به طور معمول، کف پای صاف تا شش سالگی زمانی که پا ها کم انعطاف پذیرتر شده و قوس شکل می‌گیرد، برطرف می‌شود. تنها حدود ۱ یا ۲ کودک از هر ۱۰ کودک به داشتن کف پای صاف تا بزرگسالانی ادامه می‌دهند. برای کودکانی که قوس پایشان شکل نمی‌گیرد، درمان توصیه نمی‌شود مگر اینکه پای کودک سفت و یا دردناک باشد. کفی کفش به کودک برای شکل گیری قوس کمک نمی‌کند و ممکن است مشکلات بیشتری نیز به ‌همراه داشته باشد. گاهی اوقات والدین نگران می‌شوند که صافی کف پای کودکشان آنها را منزوی‌تر از سایر کودکان می‌نماید، اما پزشکان می‌گویند که داشتن کف پای صاف دلیلی برای نگرانی نیست و نباید با ورزش کردن آن‌ها در تعامل باشد. با این حال، انواع خاصی از صافی کف پا ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. به عنوان مثال، ممکن است کودکی دچار گرفتگی تاندون پاشنه (تاندون آشیل) باشد که حرکت پا را محدود می‌کند. این گرفتگی می‌تواند به کف پای صاف منجر شود، اما معمولا با تمرینات کششی مخصوص برای افزایش طول تاندون پاشنه درمان می‌شود. به ندرت، کودکی به کف پای بسیار صاف، وضعیتی که باعث ایجاد مشکلات می‌گردد، دچار شود. این کودکان در حرکت دادن مچ پا به سمت بالا و پایین و به طرفین مشکل دارند. پای سفت و سخت می‌تواند باعث ایجاد درد شود و اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به آرتروز گردد. این نوع کف پای صاف و سفت به ندرت در یک نوزاد یا کودک بسیار کوچک دیده می‌شود. (کف پای صاف و سفت اغلب در طول سال‌های نوجوانی ایجاد می‌شوند و باید توسط متخصص اطفال مورد ارزیابی قرار گیرند.)

روی پنجه راه رفتن

راه رفتن روی پنجه در میان کودکان نوپا که در حال یادگیری راه رفتن، به ویژه در سال دوم زندگی هستند، معمول است. این گرایش اغلب در سن ۳ سالگی از بین می‌رود، گرچه در بعضی از کودان ادامه می‌یابد. راه رفتن روی پنجه به صورت گاه به گاه نباید موجب نگرانی باشد، اما کودکانی که تقریبا همواره روی انگشتان‌شان راه می‌روند و این عادت را بعد از ۳ سالگی نیز ادامه می‌دهند، باید به پزشک مراجعه کنند. روی پنجه راه رفتن مداوم در کودکان بزرگتر یا بر روی یک پا ممکن است به سایر مشکلات مانند فلج مغزی، اختلالات ضعف عضلانی، اوتیسم یا سایر مشکلات عصبی مرتبط باشد.

چرخش پنجه پا (پنجه کبوتری)

نوزادان گاهی با پنجه‌های چرخیده متولد می‌شوند. این چرخش از قسمت جلویی پایشان رخ می‌دهد و به متاتارسوس اداكتوس نامیده می‌شود. این وضعیت اغلب به دلیل قرار گرفتن در فضای کوچک داخل رحم قبل از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد. کودکان نیز ممکن است چرخش طبیعی پاها در حدود ۸ تا ۱۵ ماهگی، زمانی که شروع به ایستادن می‌کنند، تجربه نمایند. زمانی که بزرگتر می‌شوند، والدین ممکن است متوجه شوند که فرزندشان با پاهای به سمت داخل راه می‌رود، که به آن چرخش پنجه به داخل یا پنجه کبوتری گفته می‌شود. چرخش پنجه به سمت داخل می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که تغییرات طبیعی در شیوه قرارگیری پاها می‌باشد. كودكانی كه با پاهای رو به داخل راه می‌روند، اغلب ممكن است به چرخش داخلي تيبيا دچار باشند، كه در آن قسمت پايينی پا به سمت داخل چرخيده مي‌شود. کودکان بالای ۳ یا ۴ سال که دارای پنجه به سمت داخل هستند، ممکن است دچار انقباض فمورال باشند که در آن خمیدگی بیش از حدی در قسمت بالای پا وجود دارد که باعث می‌شود که قسمت فوقانی به سمت داخل حرکت کند. در بعضی از کودکان چرخش پنجه به داخل ممکن است مربوط به مشکلات پزشکی زمینه‌ای مانند فلج مغزی باشد. از آنجا که در اغلب موارد چرخش پنجه به داخل به طور خود به خود اصلاح می‌شود، اجتناب از « درمان‌های » غیرمعمول مانند کفش‌های اصلاحی، کابل‌های دوتایی، بریس روزانه، تمرینات، کفی کفش و یا درمان‌های دستی کمر، بسیار مهم است. این موارد مشکل را برطرف نمی‌کنند و ممکن است مضر باشند، زیرا با فعالیت و راه رفتن روزانه در تداخل است. علاوه بر این، کودکی که از این بریس‌ها استفاده می‌کند ممکن است با فشارهای عاطفی از سوی همسالان خود مواجه شود. با این وجود، اگر چرخش پنجه کودک تا نه یا ده سالگی باقی بماند، ممکن است جراحی برای اصلاح آن ضروری باشد.

پا پرانتزی

پا پرانتزی (همچنین به نام ژنو واروم) خم شدن بیش از حد از پاها از قسمت زانوها به سمت بیرون است که می‌تواند ارثی باشد. در این شرایط، زانوهای کودک زمانی که می‌ایستد و مچ پا هم قرار می‌دهد، زانوهای او با هم تماس پیدا نمی‌کنند. این مشکل در نوزادان رایج است و در بسیاری از موارد خود به خود در طی رشد کودک برطرف می‌شود. پا پرانتزی پس از سن ۲ سالگی یا پا پرانتزی که تنها روی یک پا تاثیر می‌گذارد، می تواند نشانه‌ای از یک مشکل بزرگتر مانند نرمی استخوان یا بیماری بلانت باشد. بیشتر موارد پا پرانتزی در کودکان هنگامی که کودک به ۱۲ تا ۱۸ ماهگی می‌رسد بهبود خواهد یافت. گزینه‌های درمانی شامل بریس، گچ گرفتن و یا عمل جراحی برای اصلاح این اختلالات استخوانی می‌باشد.

پا ضربدری

اکثر کودکان بین ۳ تا ۶ سالگی، که بدن در روند تغییر جهت‌گیری طبیعی بدن است، تمایل خفیفی به ضربدری بودن زانوها (که به ژنو واروم نیز شناخته می‌شود) نشان می‌دهند. تقریبا هیچگاه نیازی به درمان نیست زیرا پاها معمولا به خودی خود صاف می‌شوند. موارد جدی پا ضربدری که در یک سمت برجسته‌تر هستند گاهی اوقات نیاز به درمان دارند. وسایلی مانند بریس، آتل و کفی طبی کفش مفید نخواهند بود و دیگر مورد استفاده نیستند. در موارد نادری که کودکان علائمی مانند درد و یا مشکل در دویدن را تجربه می‌کنند، ممکن است بعد از ۱۰ سالگی عمل جراحی انجام شود. اگر کودک دیگری مبتلا به راه رفتن دائمی روی پنجه باشد، پزشک ممکن است چندین مراجعه به فیزیوتراپ را برای یادگیری تمرینات کششی توصیه کند. هنگامی که کودک به سن ۴ یا ۵ سالگی می‌رسد، گچ گرفتن پا و مچ پا در حدود ۶ هفته برای کمک به کشش ماهیچه های ساق لازم است.