سرماخوردگی در کودکان:علائم و درمان
سرماخوردگی به معنای وجود عفونت در بینی و گلو است که به وسیله یک ویروس ایجاد می‌شود. سرماخوردگی با نام عفونت ویروسی تنفسی فوقانی نیز نامیده می‌شود. ویروس‌های مختلف زیادی، تا ۲۰۰ عدد، می‌توانند باعث بروز سرماخوردگی کودکان شوند. یک کودک ممکن است در هر سال، ۶ تا ۱۲ مرتبه دچار سرماخوردگی بشود. ابتلای زیاد به سرماخوردگی به این معنا نیست که ضعیف بودن سیستم ایمنی کودک شما نیست. در طول گذر زمان، مواجهه مکرر با ویروس‌های مختلف به سیستم ایمنی کودک شما کمک می‌کند تا در برابر ویروس‌ها مقاوم شود. همانطور که فرزند شما بزرگتر می‌شود، معمولا ابتلا به بیماری در او کمتر می‌شود.
علل
- اکثر سرماخوردگی‌ها ناشی از رینوویروس‌هایی هستند که در قطرات نامرئی در هوایی که ما نفس می‌کنیم یا روی چیزهایی که ما لمس می‌کنیم، وجود دارند. این ویروس‌ها می‌توانند به لایه محافظ بینی و گلو وارد شوند، و واکنش سیستم ایمنی بدن را که می‌تواند باعث ایجاد گلودرد، سردرد و مشکل تنفس بینی شود، برانگیزد.
- هوای خشک (داخل و یا خارج خانه) می تواند مقاومت به عفونت توسط ویروس‌هایی که باعث سرماخوردگی می شوند را کاهش دهد. همچنین بودن در در اطراف کسی که سیگار اطفال می‌کشد.
- قرار گرفتن در معرض افراد آلوده: سرماخوردگی معمولی می‌تواند از طریق تماس مستقیم با ترشحات عفونی روی سطوح آلوده و یا به وسیله استنشاق ویروس‌هایی که پس از هر عطسه یا سرفه کودک بیمار به وسیله هوا نقل و انتقال می‌یابند، سرایت پیدا کند.
- قرار گرفتن در معرض هوای سرد
- تغییر سریع دمای بدن کودک
- بازگشت سرماخوردگی معمولی: ممکن است که سرماخوردگی قبلی به طور کامل درمان نشده باشد و پس از قرار گرفتن در معرض ویروس، دوباره عود کرده باشد.
علائم و نشانه‌ها
هنگامی که ویروس به بدن کودک شما وارد و تکثیر شود، فرزندتان دچار علائم و نشانه‌های زیر خواهد شد:
- گرفتگی و آبریزش بینی (در ابتدا، ترشحات بی‌رنگ و پس از آن، ترشحات غلیظ و اغلب رنگی)
- عطسه کردن
- تب خفیف (۱۰۱ تا ۱۰۲ درجه فارنهایت یا ۳۸٫۳ تا ۳۸٫۹ درجه سانتیگراد)، به خصوص در شب
- کاهش اشتها
- گلو درد
- سرفه کردن
- تحریک پذیری خلق و خو
- تورم اندک غدد لنفاوی
- چرکی شدن لوزه‌ها. به خصوص در کودکان ۳ سال و بالاتر، ممکن است منجر به یک عفونت استرپتوکوکی شود.
اگر کودک شما دچار یک سرماخوردگی معمولی و بدون عارضه باشد، علائم باید پس از هفت تا ده روز به تدریج از بین بروند.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید؟
- سن فرزند شما کمتر از ۳ ماه است.
- فرزند شما چند روز پس از شروع سرماخوردگی تب کند.
- تب فرزند شما بیش از ۵ روز طول بکشد.
- آبریزش بینی فرزند شما بیش از ۱۰ روز طول بکشد.
- ترشحات زرد در چشم‌های فرزند شما ایجاد شود.
- فرزند شما نتواند به اندازه کافی مایعات بنوشد، زیرا بینی او بیش از حد پر است.
- فرزند شما دارای درد قفسه سینه باشد.
- فرزند شما دارای درد در گوش و یا تخلیه مایع از گوش باشد.
- فرزند شما دارای درد زیادی در گلوی خود باشد.
عوارض سرماخوردگی کودکان
در اغلب اوقات، سرماخوردگی مشکل جدی نیست. با این حال، ممکن است کودک شما دچار عفونت باکتریایی ناشی از سرماخوردگی شود. عفونت باکتریایی ناشی از سرماخوردگی در حدود ۵٪ تا ۱۰٪ کودکان مبتلا به سرماخوردگی رخ می‌دهد. عفونت‌های باکتریایی رایج شامل عفونت گوش، عفونت گلو، سینوزیت و عفونت قفسه سینه می‌باشد. نشانه‌هایی این بیماری عبارتند از درد در ناحیه آسیب دیده، تب بالای مداوم و یا مشکل تنفس. همچنین در صورتی که در کودکان ویروس سرماخوردگی باعث ایجاد خس خس سینه یا آسم شده باشد، ممکن است مشکلات تنفسی به وجود آید. عوارض جانبی سرماخوردگی اغلب در نوزادان اتفاق می‌افتد. بکوشید نوزادان با سن کمتر از ۳ ماه را از کودکان و بزرگسالان مبتلا به سرماخوردگی و سایر بیماری‌های عفونی دور نگه دارید.
درمان
شما نمی‌توانید روند بهبود سرماخوردگی کودکان را سریعتر کنید. در طول بیماری، سعی کنید اسباب راحتی کودک خود را فراهم کنید و مایعات زیادی را به او بنوشانید.
درمان گرفتگی و آبریزش بینی
شما می‌توانید، چند قطره از محلول سالین (آب نمک) را داخل بینی کودک خود بریزید تا آبریزش بینی او کاهش پیدا کند. می‌توانید در هر روز چندین مرتبه ۲ تا ۳ قطره سالین در هر سوراخ بینی کودک بریزید. در صورت نیاز می‌توانید تعداد دفعات بیشتری این کار را انجام دهید. مخصوصا قبل از صرف غذا و در هنگام خواب. یک قطره از محلول سالین را در یک سوراخ بینی و سپس یک قطره دیگر به سوراخ دیگر بینی بریزید و به همین ترتیب ادامه دهید. پس از مصرف قطره‌های محلول سالین، در صورت نیاز، با استفاده از یک مکنده بینی مخصوص کودکان، ترشحات را از سوراخ‌های بینی تخلیه کنید. انجام این کار برای نوزادان ضروری است زیرا آنها در حین شیر خوردن از سینه مادر یا شیشه شیر به تنفس از طریق بینی نیاز دارند. هنگامی که بینی مسدود می‌شود، کودک نمی‌تواند به درستی تغذیه کند. قرار دادن یک دستگاه بخور بخار سرد یا رطوبت ساز در اتاق خواب کودک، می‌تواند به کاهش ترشحات بینی کمک کند.
درمان تب
اگر کودک شما تب و یا درد داشته باشد، استامینوفن (تایلنول یا تمپرا) یا ایبوپروفن (موتریل یا ادویل) به آنها بدهید. به کودکان استیل اسلسیلیک اسید یا آسپیرین ندهید.
درمان سرفه
برای اکثر کودکان، سرفه تنها یک نشانه سرماخوردگی می‌باشد. برای درمان سرفه نیاز به اقدام خاصی نیست. همانطور که سرماخوردگی روند و دوره خود را طی می‌کند، سرفه بهبود می‌یابد . سرفه اغلب در شب شدیدتر می‌شود زیرا کودکان معمولا به صورت طاق‌باز می‌خوابند. برای بچه‌های بزرگتر، سعی کنید از یک بالش اضافی برای بالا بردن سر کودکتان استفاده کنید. گاهی سرفه شدید می‌تواند نشانه‌ای از عوارض عفونت قفسه سینه یا آسم باشد. پزشک شما به صدای قفسه سینه کودک گوش می‌دهد تا بتواند عارضه کودک شما را تشخیص بدهد. داروهای سرماخوردگی در کودکان نسخه‌ای و داروهایی که می‌توانید آنها را بدون نیاز به نسخه تهیه کنید، برای کودکان مفید نیستند و روند بهبودی بیماری را تسریع نمی‌دهند. اکثر داروهای سرماخوردگی و آنفلوآنزا بی‌خطرهستند، اما می‌توانند عوارض جانبی ناخواسته‌ای مانند خواب آلودگی، سرگیجه، مشکل در خوابیدن و یا تپش قلب را ایجاد کنند. آنها همچنین می‌توانند عوارض جانبی جدی دیگری را که به ندرت اتفاق می‌افتند را ایجاد کنند. قبل از دادن داروهای سرماخوردگی به فرزندتان، به خصوص اگر داروهای دیگری مصرف می‌کند و یا بیماری دیگری داشته باشد، با پزشک مشورت کنید. در صورتی که فرزند شما زیر ۶ سال سن دارد، داروهای سرفه و داروهای سرماخوردگی را به او ندهید.
آنتی بیوتیک‌ها
آنتی بیوتیک‌ها روی ویروس‌های سرماخوردگی در کودکان تاثیر دارند. آنتی بیوتیک‌ها تنها می‌توانند عفونت‌های باکتریایی را درمان کنند. همچنین آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند عوارض جانبی مانند اسهال، تهوع یا جوش‌های ناشی از تماس پوشک با پوست ایجاد کنند. تنها اگر کودک شما علائم عفونت باکتریایی را نشان می دهد، پزشک برای کودک یک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
خوراکی‌ها و درمان‌های طبیعی برای کودکان مبتلا به سرماخوردگی
- سوپ‌های آبکی سبزیجات به راحتی توسط بدن جذب می‌شوند، از این رو بهتر است در طول سرماخوردگی به مقدار زیاد مصرف شوند.
- سوپ مرغ: تحقیقات نشان می‌دهد که سوپ مرغ دارای خواص ضد التهابی است.
- کنسرو سیب: سیب کنسرو شده یا عصاره سیب، یک غذای ایده‌آل برای مصرف در طول تب است که به راحتی قابل هضم می‌باشد.
- شربت لیمو و عسل برای گلو: لیمو ترشحات را خشک می‌کند و عسل خاصیت تسکین دهنده دارد. به اندازه یک قاشق غذا خوری از هر یک مخلوط کنید و به مدت ۲۰ ثانیه حرارت دهید (داغ نباشد)، و هر بار یک قاشق چای‌خوری از این مخلوط را به کودک خود بدهید.
احتیاط: عسل برای نوزادان زیر ۱ سال مناسب نیست.
پیشگیری
شستن دست‌ها مهم ترین راه برای جلوگیری از سرماخوردگی کودکان است. دست‌های خود و کودک را مکرراً بشویید. پس از سرفه کردن، عطسه کردن، پاک کردن بینی یا تماس با کسی که مبتلا به سرماخوردگی است، حتما دست‌هایتان را بشویید. اگر آب و صابون در دسترستان نیست، از مواد ضدعفونی کننده دست بر پایه الکل استفاده کنید. ایمن‌سازی یا واکسیناسیون از سرماخوردگی جلوگیری نمی‌کند، اما آنها می‌توانند از کودک شما در برابر ایجاد عوارض محافظت کند. جلوگیری از ابتلا به سرماخوردگی و یا کوتاه شدن دوره این بیماری توسط ویتامین C ثابت نشده است.
