آفت دهان در کودکان: علت و درمان
آفت دهان که زخم دهانی نیز نامیده می‌شود، در نوزادان نادر است. در حقیقت، آفت در کودکان زیر ۱۰ سال نادر است اما ممکن است در برخی کودکان دیده و باعث ناراحتی آن‌ها شود. آفت دهان زخمی سفید و یا زرد دایره‌ای است که دورش با هاله‌ای قرمز احاطه‌شده است. زخم‌ها معمولاً در داخل گونه‌ها و یا لب‌ها، و همچنین در زبان، لثه‌ها و بافت نرم اطراف و پشت سقف سخت دهان ظاهر می‌شود. آن‌ها معمولاً به‌صورت جداگانه ظاهر می‌شوند. همچنین ممکن است به شکل خوشه‌های کوچک دیده شوند.
علل آفت دهان کودکان
اگرچه آفت‌های دهان مسری نیستند اما ممکن است به صورت ارثی به فرزندان انتقال یابد. هیچ‌کس دقیقاً نمی‌داند چه عاملی باعث ایجاد آفت می‌شود؛ اما به نظر می‌رسد عوامل بسیاری کودک را در معرض خطر آفت دهان قرار می‌دهد. رژیم غذایی ممکن است در ایجاد آفت نقش داشته باشد. کودکانی که کمبود اسید فولیک و ویتامین B12 و آهن دارند و همچنین کودکانی که آلرژی غذایی دارند به نظر می‌رسد که بیشتر در معرض ابتلا به آفت دهان قرار می‌گیرند. آفت دهان کودکان همچنین می‌تواند باعث ایجاد مشکل در سیستم ایمنی بدن شود. به نظر می‌رسد آسیب‌های دهانی مانند گزش داخل لب یا حتی مسواک زدن بیش‌ازحد شدید و آسیب رساندن به پوشش ظریف داخل دهان باعث آفت دهان می‌شود. لوریل سولفات سدیم که ماده تشکیل‌دهنده‌ی بسیاری از خمیردندان‌ها و دهان‌شویه‌ها است با آفت دهان ارتباط دارد و تصور می‌شود زمان بهبودی زخم‌ها را نیز افزایش دهد. حتی استرس عاطفی هم می‌تواند یک عامل باشد. یک مطالعه از دانشجویان دانشگاه نشان داد که آن‌ها در طی دوره‌های استرس‌زا، مانند دوره امتحان، بیشتر در معرض ابتلا به آفت دهان بوده‌اند.
علائم و نشانه‌ها
همان‌طور که قبلاً گفته شد آفت دهان کودکان معمولاً به‌عنوان زخم‌های دردناک شناخته می‌شوند که دارای پوشش سفید یا زرد رنگ هستند و هاله قرمز در اطراف آن‌ها وجود دارد. آن‌ها معمولاً کوچک (با قطر ۶ میلی‌متر) و کم‌عمق هستند. اما گاهی اوقات ممکن است بزرگ‌تر و عمیق‌تر باشند. اغلب آفت‌های دهان به‌تنهایی ظاهر می‌شوند اما همچنین می‌توانند به‌صورت خوشه‌های کوچک ظاهر شوند. گاهی اوقات ناحیه قبل از ایجاد آفت دچار خارش یا سوزش می‌شود. آفت‌های خفیف معمولاً با علائم دیگری مثل تب و یا ورم غدد لنفاوی همراه نیستند. اگر علائم دیگری ایجادشده است می‌تواند نشانه‌ای از مشکل دیگری باشد که باید بررسی شود. حدود ۲ هفته طول می‌کشد تا زخم‌های ناشی از آفت درمان شود. در طول این زمان زخم‌ها ممکن است دردناک باشند اگرچه ۳ تا ۴ روز اول معمولاً بدترین زمان است. درصورتی‌که آفت‌ها خیلی بزرگ یا عمیق نباشند، معمولاً بدون ایجاد جای زخم درمان می‌شوند.
چه زمانی به مشاوره پزشکی نیازمند هستید؟
اگر مطمئن نیستید که درد کودک ناشی از آفت دهان است یا درد شدید یا طولانی‌تر از چند هفته شد برای تشخیص به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر کودک علائم دیگری مانند راش پوستی، ورم غدد لنفاوی یا تب داشته باشد یا به دلیل ناراحتی نتواند مقدار کافی مایعات بنوشد از پزشک بخواهید کودکتان را معاینه کند. اگر کودک شما بیش‌ازحد دچار آفت دهانی می‌شود به این معنی که زخم‌ها بیش از دو یا سه بار در سال ظاهر می‌شوند نیز با پزشک صحبت کنید.
تشخیص
معمولاً آزمایشی برای تشخیص زخم‌های ناشی از آفت دهان کودکان انجام نمی‌شود. زیرا پزشک می‌تواند بر اساس سابقه پزشکی و تست فیزیکی آن را شناسایی کند اما اگر کودک به‌صورت مداوم یا شدید دچار آفت دهانی می‌شود ممکن است پزشک آزمایش‌هایی انجام دهد تا کمبودهای غذایی،که می‌تواند با تغییر رژیم غذایی یا استفاده از مکمل‌های ویتامینی درمان شود)، مشکل سیستم ایمنی و آلرژی غذایی یا سایر انواع آلرژی را بررسی کند.
درمان آفت دهان کودکان
بسیاری از آفت‌های دهان در چند روز یا چند هفته خودبه‌خود بهبود می‌یابند. اگر کودک در طول این زمان از درد شکایت می‌کند از داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن بدون نسخه به او بدهید. اگر آفت پس از چند هفته بهبود پیدا نکرد یا آفت جدیدی ایجاد شد به پزشک یا دندان‌پزشک مراجعه کنید تا داروهای موضعی، دهان‌شویه یا داروهای خانگی را برای کمک به بهبود آفت‌ها تجویز کند. برای داروهایی که به‌طور مستقیم روی زخم گذاشته می‌شوند باید اول منطقه را خشک‌کنید. از گوش پا کن برای گذاشتن مقدار کمی از دارو استفاده کنید و اطمینان حاصل کنید که کودک حداقل ۳۰ دقیقه چیزی نمی‌خورد یا نمی‌نوشد تا دارو شسته نشود.
مراقبت از کودک
کمک کنید تا آفت‌های ناخوشایند درد کمتری ایجاد کنند و از ایجاد دوباره آفت پیشگیری کنید. به این منظور باید کودک را به انجام این موارد تشویق کنید:
- ممکن است بخواهید یخ را به روی آفت بگذارید تا ناحیه را بی‌حس کنید. اگر کودک غذاهای جامد، سرد و یخ‌زده می‌خورد می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید اما نگذارید غذاهای داغ، تند و یا مرکبات مصرف کند زیرا باعث می‌شود آفت دهان او بیشتر شود.
- ممکن است ژل یا کرم دندان را امتحان کنید اما آن‌ها را با دقت بکار ببرید زیرا لمس آفت ممکن است دردناک باشد. برای درمان خانگی، ۱ قسمت هیدروژن پراکسید و ۱ قسمت آب را ترکیب کنید. با گوش پاک‌کن روی آفت بگذارید و سه یا چهار بار در روز برای تسکین منطقه و کمک به بهبود آفت تکرار کنید.
- از خوردن غذاهای شور مانند چیپس و آجیل که می‌توانند لثه‌ها و دیگر بافت‌های ظریف دهان را تحریک کنند اجتناب کنید.
- سعی کنید با خمیر دندان و دهان‌شویه‌هایی که حاوی سولفات لاریل سدیم نیستند مسواک بزنید.
- فقط مسواک‌های نرم را انتخاب کنید و مراقب باشید که بیش‌ازحد سفت مسواک نزنید.
- از هرگونه غذایی که به آن حساسیت دارید اجتناب کنید.
- از غذاهای تند، شور و اسیدی (مانند لیمو و گوجه‌فرنگی) پرهیز کنید.
اگر چه آفت‌های دهان مطمئناً دردناک می‌شوند اما در اغلب موارد مشکل بزرگی نیستند. بسیاری از مردم آموخته‌اند که با آن‌ها کنار بیایند و فرزند شما نیز می‌تواند.
آیا آفت دهان و تبخال مشابه هستند؟
خیر. آفت و تبخال دو چیز متفاوت هستند. آفت‌ها مسری نیستند و در بافت نرم دهان ظاهر می‌شوند. تبخال (ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس) مسری هستند و به‌طورکلی در خارج از لب ظاهر می‌شوند.
