بیماری‌های واگیر دار (ویروسی) در کودکان و نوزادان علائم، علت و درمان

ویروس‌ها می‌توانند به راحتی در محیط‌هایی مانند مراکز نگهداری کودک، مهدکودک و مدرسه، در بین کودکان گسترش پیدا کنند. معمولاً بین زمانی که کودک در معرض ویروس قرار می‌گیرد و مبتلا به بیماری می‌شود، فاصله‌ی زمانی وجود دارد. معمولاً این فاصله‌ی زمانی در حدود چند روز است اما در مورد برخی بیماری‌های خاص می‌تواند تا دو الی سه هفته نیز باشد. اغلب کودکان طی چند سال اول زندگی خود به ۶ تا ۱۰ بیماری ویروسی مبتلا می‌شوند. بسیاری اوقات ممکن است با گذشت زمان کوتاهی پس از بهبودی از یک بیماری ویروسی، کودک به بیماری ویروسی دیگری مبتلا شود و در این موارد این طور به نظر والدین کی آید که کودک آنها همیشه مریض است. با بالا رفتن سن کودک میزان ابتلای او به بیماری‌ها نیز به تدریج کاهش پیدا می‌کند.

انواع بیماری‌های واگیردار ویروسی در کودکان

سرخک

سرخک یک بیماری ویروسی بسیار مسری است که موجب عفونت مجراهای تنفسی و بروز ضایعات پوستی در کل بدن می‌شود. بیماری علائم مشابه آنفولانزا از جمله تب، سرفه و آبریزش بینی را ایجاد می‌کند. از آنجایی که سرخک یک بیماری ویروسی است، درمان خاصی برای آن وجود ندارد و بیماری باید دوره‌ی خود را طی کند تا خوب شود. کودکی که به سرخک مبتلاست باید مایعات فراوان بنوشد، استراحت زیادی داشته باشد و تا زمان بهبودی کامل از او مراقبت شود تا ویروس را به سایرین انتقال ندهد.

آبله‌مرغان

بیماری آبله مرغان نوعی عفونت ناشی از ویروس واريسلا زوستر است. اغلب کودکان به این بیماری مبتلا می‌شوند و در بیشتر موارد این اتفاق قبل از سن ۱۰ سالگی می‌افتد. در دوره‌ای که کودک به این بیماری مبتلا است، سیستم ایمنی بدن، پروتئین‌های خاصی به نام آنتی‌بادی تولید می‌کند که با این ویروس مقابله می‌کنند و پس از این بدن کودک تا پایان عمر در برابر این ویروس مقاوم خواهد بود. برای درمان کودک سعی می‌شود که علائم بیماری کنترل شوند تا طی مدتی که سیستم ایمنی بدن در حال از بین بردن ویروس است، کودک تا جای ممکن آسودگی بیشتری داشته باشد.

اوریون

اوریون یا گوشک یک بیماری عفونی است که توسط ویروس اوریون، ایجاد می‌شود. این بیماری از طریق عطسه یا سرفه‌ی شخص مبتلا به افراد دیگر سرایت می‌کند. این بیماری ممکن است حتی از طریق لمس کردن اشیای آلوده به ویروس مانند دسته‌ی در نیز به شخص دیگر منتقل شود. بیماری اوریون اغلب در کودکانی ایجاد می‌شود که واکسن مربوط به آن را نزده‌اند.

RSV

اغلب کودکان زیر دو سال مستعد ابتلا به این بیماری هستند. ویروس تنفسی سین سیشیال ریه‌های کودک را درگیر می‌کند. در اغلب موارد، علائم ناشی از این بیماری بسیار خفیف و شبیه به سرماخوردگی هستند. اما این بیماری برای نوزادان زودرس (که پیش از موعد به دنیا آمده‌اند)، نوزادانی با سیستم ایمنی ضعیف، مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی، یا مبتلا به بیماری ریوی مزمن می‌تواند خطرناک باشد و موجب بروز برونشیت (عفونت راه‌های هوایی ریه) یا پنومونی شود. در صورتی که کودک شما خس‌ خس می‌کند، نفس‌نفس می‌زند و یا برای نفس کشیدن مشکل دارد، از نوشیدن مایعات خودداری می‌کند، به شدت خواب‌آلود است و یا رنگ صورت او رو به کبودی است، سریعاً به پزشک خود مراجعه کنید.

اغلب عفونت‌های ناشی از RSV طی یک یا دو هفته به‌خودی‌خود خوب می‌شوند. برای کنترل درد و تب کودک می‌توان از مسکن‌ها و تب‌برهای غیر تجویزی (مانند استامینوفن و ایبوبروفن) استفاده نمود. برای پیشگیری از بی‌آبی بدن لازم است که کودک مقدار زیادی آب و مایعات بنوشد.

سرخجه

سرخجه با نام‌های بیماری ششم، روزئولا اینفانتوم و اگزانتوم‌ سوبیتوم‌ نیز شناخته می‌شود. این بیماری معمولاً تا قبل از دو سالگی و به طور قطع تا قبل از دوره مهدکودک ایجاد شده و برای همیشه پایان میپذیرد. ممکن است کودک شما به این بیماری مبتلا شود اما علائم آن تا حدی خفیف باشد که اصلاً متوجه بیماری او نشوید. اما برخی کودکان دچار تب شدید، احتقان، سرفه و در ادامه بثورات پوستی می‌شوند که ابتدا در قفسه سینه ایجاد شده و سپس گسترش پیدا می‌کند. هرچند دوره‌ی درمان این بیماری در حدود یک هفته است اما در صورتی که تب کودک شما شدت گرفت یا برای بیش از سه روز ادامه داشت، لازم است به پزشک مراجعه کنید. در این زمان شما می‌توانید با استفاده از ایبوبروفن، علائم کودک خود را تسکین دهید و لازم است تا زمان بهبودی کامل بیماری او را در خانه نگه دارید.

گاسترو آنتریت (التهاب معده و روده)

التهاب معده و روده چیزی بسیار بیشتر از یک دل‌ درد ساده است. این بیماری که با نام آنفولانزای معده نیز شناخته می‌شود، علاوه بر دل ‌درد موجب استفراغ، و اسهال نیز می‌شود. ویروس‌های مختلفی از جمله نوروویروس موجب این بیماری می‌شوند و اغلب این ویروس‌ها در مراکز نگهداری از کودک، بین کودکان پخش می‌شوند. اغلب موارد، آنفولانزای معده طی چند روز تا یک هفته به‌خودی‌ خود برطرف می‌شود و برای درمان تنها نیاز به استراحت دارد. البته در این بین شما باید توجه کافی داشته باشید که کودک شما مایعات کافی می‌نوشد تا دچار کم‌آبی بدن نشود. بزرگ‌ترین اشتباهی که اغلب والدین در این مورد مرتکب می‌شوند، دادن مایعات فراوان به کودک در یک نوبت و به طور ناگهانی است، چیزی که یک کودک بیمار شاید نتواند تحمل کند. شما باید با یک قاشق غذاخوری محلول الکترولیت که هر ۱۵ دقیقه یکبار به کودک می‌دهید، آغاز کنید و سپس میزان آن را به تدریج افزایش دهید. اگر کودک شما ترجیح می‌دهد که آب‌میوه بخورد، باید آن را با نسبت نصف به نصف با آب مخلوط کنید چرا که آبمیوه‌ها دارای شکر بالایی هستند و می‌توانند موجب تشدید اسهال شوند. زمانی که کودک احساس گرسنگی کرد می‌توانید به او موز، برنج، پوره‌ی سیب بدهید. در صورتی که کودک می‌تواند این غذا‌ها را بخورد، به تدریج وعده‌های غذایی همیشگی را به او بدهید.

بیماری دست، پا، دهان

بیماری دست و پا ودهان بر اثر ویروس کوکساکی ایجاد می‌شود و خصوصاً در زمان تابستان شیوع آن بیشتر می‌شود. این بیماری به شدت مسری است و از طریق تماس بدنی، سرفه ، عطسه و مدفوع  منتقل می‌شود. دانه‌های ایجاد شده روی پوست معمولاً به صورت تاول‌های قرمزی روی دست و پا و اطراف دهان است و تا حدود یک هفته ادامه پیدا می‌کند. در صورتی که کودک شما احساس درد و ناراحتی دارد می‌توانید به او ایبوبروفن یا استامینوفن مخصوص کودکان را بدهید. برای تسکین گلو درد او می‌توانید به او نوشیدنی‌های سرد و یخمک بدهید اما باید از دادن نوشیدنی‌های اسیدی به او خودداری کنید. در برخی از کودکان، تاول‌های پوستی به حدی دردناک است که آنها از نوشیدن آب و مایعات خودداری می‌کنند بنابراین باید مراقب کم آب شدن بدن کودک خود باشید.

بیماری پنجم

ممکن است شما این بیماری را با نام " پوست سرخی" یا عفونت پاراویروسی، اریتم عفونی، و یا گونه‌های سیلی خورده شنیده باشید. کودکان زیر سه سال بیش از همه در معرض ابتلا به این بیماری هستند که موجب برافروخته و سرخ شدن گونه‌های می‌شود. مکن است کودک شما هیچ علائم دیگری نداشته باشد یا ممکن است علائمی مانند تب، آبریزش بینی و دانه‌های ریز سرخ در تنه‌ی خود داشته باشد. بیماری پنجم معمولاً به سرعت در مراکز نگهداری کودک و مهدکودک‌ها پخش می‌شود. زمانی که بثورات پوستی ظاهر می‌شوند، دیگر بیماری کودک شما مسری نیست و بیماری به‌خودی‌خود خوب می‌شود. درصد بسیار کمی از کودکانی که به بیماری پنجم مبتلا می‌شوند ممکن است دچار درد مفصلی نیز شوند. در صورت بروز چنین علائمی لازم است فوراً موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

آنفولانزا

بعد از دریافت واکسن آنفولانزا حدود دو هفته طول می‌کشد که بدن کودک نسبت به این بیماری مقاوم شود. بیماری آنفولانزا با شدت زیادی بروز می‌کند اما به سرعت نیز برطرف می‌شود. این بیماری موجب علائم آزاردهنده زیادی از جمله تب ( تا ۱۰۳ درجه فارنهایت)، بدن‌درد، لرز، سر درد، گلو درد، سرفه و گاهی استفراغ و اسهال می‌شود. این بیماری اغلب در زمستان ایجاد می‌شود و معمولاً بیش از یک هفته طول می‌کشد و می‌تواند عوارض جدی مانند پنومونی ایجاد کند. خوشبختانه شما می‌توانید با تزریق سالانه‌ی واکسن، خطر ابتلا به آنفولانزا را به طور بسیار چشمگیری کاهش دهید. این واکسن برای کودکان زیر دو سال به صورت تزریقی و برای کودکان بزرگ‌تر به صورت اسپری بینی است. تزریق این واکسن به طور تضمینی و کامل از بروز آنفولانزا پیشگیری نمی‌کند اما اگر با وجود تزریق واکسن، کودک به آنفولانزا مبتلا شود، علائم او به طور بسیار چشمگیری خفیف‌تر خواهند بود. اگر فکر می‌کنید کودک شما به آنفولانزا مبتلا شده است لازم است به متخصص اطفال مراجعه کنید. ممکن است پزشک برای تسریع روند بهبودی کودک، داروی ضدویروسی مانند تامی فلو (Tamiflu) را تجویز کند.