آبریزش بینی در کودکان: علل و درمان

رینوریا یا آبریزش بینی زمانی اتفاق می‌افتد که مایع زیادی از بینی خارج شود. مایع مخاطی است که ممکن است روان یا ضخیم، شفاف یا کدر باشد و یا به صورت مستمر جاری باشد یا به صورت متناوب از بینی خارج شود. آبریزش بینی در کودک معمولاً می‌تواند یکی از علائم اصلی ابتلا به تب یا سرماخوردگی باشد. روش‌های درمانی مختلفی برای برطرف کردن آبریزش بینی کودکان وجود دارد.

علل آبریزش بینی در کودکان

بینی و سینوس‌ها معمولاً مخاطی را تولید می‌کنند که بینی را مرطوب نگه می‌دارد و معمولاً دوباره به گلو بازگشته و بلعیده می‌شود. بیماری‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند باعث ابتلا به آبریزش بینی در کودکان شود که برخی از آنها عبارتند از:

سرماخوردگی و آنفولانزا

مخاط ناشی از بیماری ممکن است باعث پرشدن حفره‌های بینی شده و به طور موقتی بینی را مسدود کند.

گریه کردن

زمانی که نوزاد گریه می‌کند، اشک از مجرای اشک جاری شده و به سمت حفره‌های بینی رفته و سپس وارد بینی می‌شود.

هوای سرد

در برخی موارد ممکن است هوای سرد باعث واکنش‌هایی شود که تولید مخاط را افزایش می‌دهد.

عفونت سینوس‌ها یا آدنوئیدها

سینوس‌ها یا حفره‌های صورت داخل بینی تخلیه می‌شوند و می‌توانند به دلیل عفونی شدن مواد مخاطی ناشی از ابتلا به سینوزیت (التهاب سینوس‌ها) باعث انسداد بینی شوند. لوزه سوم، بافتی ست که در پشت بینی قرار دارد (نازوفارنکس) و ممکن است در کودکان عفونی شده و باعث تولید مخاط عفونی گردد.

رینیت آلرژیک

مخاط ممکن است به دلیل ابتلا به آلرژی‌های فصلی یا واکنش به آلرژن‌های بینی نظیر گرد و غبار یا پر پرندگان افزایش یابد.

رنتیت غیر آلرژیک

مخاط ممکن است به دلیل واکنش بینی به محرک‌هایی مانند دود یا آلودگی هوا یا واکنش‌های بدن به محرک‌هایی نظیر هوای سرد یا غذای گرم افزایش یابند.

توربینات بزرگ‌شده یا متورم

استخوان‌های داخل بینی (توربینات ها) ممکن است به دلیل آلرژی یا عفونت متورم شده و باعث انسداد بینی شوند.

بزرگ شدن لوزه سوم

لوزه سوم زمانی بزرگ می‌شود که بافت پشت بینی در کودکان بیش از حد معمول بزرگ شود.

پولیپ بینی

پولیپ‌های بینی توده‌های انگوری شکلی هستند که در پوشش داخلی بینی ایجاد می‌شوند.

ورود اجسام خارجی

غالباً علت گرفتگی بینی در کودکان خردسال ممکن است وارد شدن اجسام خارجی مانند آجیل یا یک مهره به داخل بینی باشد که باعث آبریزش بینی با بوی بد می‌شود.

کیست یا تومور در بینی

به ندرت ممکن است انسداد بینی به دلیل وجود تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم یا کیست‌ها باشد. این عارضه معمولاً زمانی که فقط یک طرف بینی دچار این علائم می‌شود مورد توجه قرار می‌گیرد.

آترزی کانال یا تنگی مجرای گلابی‌شکل

اترزی کانال به وضعیتی اشاره دارد که در آن پشت بینی (نازوفارنکس) به دلیل وجود استخوان یا بافت به طور مادرزادی مسدود است. زمانی که این عارضه در هر دو طرف بینی ایجاد شود غالباً بلافاصله پس از تولد مشخص می‌شود. به هر حال، اگر این عارضه فقط در یک سمت بینی ایجاد شود، غالباً تا مدت زیادی تشخیص داده نمی‌شود. تنگی مجرای گلابی‌شکل زمانی ایجاد می‌شود که حفره استخوانی بینی باریک شده و باعث انسداد بینی می‌شود.

انحراف بینی

سمت راست و چپ بینی به وسیله دیواره‌ای که از استخوان و غضروف ساخته شده است و به آن تیغه بینی یا سپتیوم گفته می‌شود از هم جدا می‌شوند. زمانی که تیغه بینی به سمت یک طرف انحراف پیدا کند باعث انسداد سمت دیگر می‌شود. این عارضه ممکن است از زمان تولد وجود داشته باشد یا به دلیل وارد آمدن ضربه ایجاد شده باشد.

رنگ مواد خارج‌شده از بینی

ترشحات شفاف بینی از بینی یک کودک معمولاً نشانه ابتلا به سرما خوردگی‌های ویروسی یا ابتلا به آلرژی است. زمانی که آب بینی زردتر و سپس سبزتر می‌شود نشانه این است که بیماری کودک در حال وخیم‌تر شدن است و در این زمان است که نگرانی شما به درستی آغاز می‌شود. سیستم ایمنی بدن کودک بلافاصله محتویات بینی را در یک مکانیسم خود شوینده از آن خارج می‌کند تا ذرات ناسالم و مضر نتوانند وارد ریه‌ها یا روده شوند. مخاط چسبنده‌تر و سبزتر نشان‌دهنده
واکنش‌های سخت‌تر بدن نسبت به میکروب‌ها است. به طور خلاصه، به همین دلیل است که این حجم زیاد از ترشحات از بینی کوچک کودک خارج می‌شود. ترشحات شفاف بینی کودک نگران‌کننده نیست اما زمانی که اخلاط ضخیم‌تر می‌شوند شما باید توجه بیشتری به این عارضه داشته باشید.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

•  آبریزش بینی با تبی که بیش از ۲ روز ادامه یافته باشد همراه شود.
• کودک دچار لرز، بدن درد، تب یا استفراغ و اسهال شود (این علائم می‌تواند نشانه ابتلای کودک به آنفولانزا باشد)
•  شما به وارد شدن اجسام خارجی به داخل بینی کودک شک کنید.
•  فکر کنید که آبریزش بینی کودک به دلیل ابتلا به آلرژی است. در این صورت، پزشک ممکن است انجام اقداماتی را به شما توصیه کند که به کاهش آلرژی کمک می‌کنند.

تشخیص

زمانی که کودک دچار آبریزش بینی می‌شود ممکن است از شما خواسته شود که کودک را نزد یک متخصص آلرژی ببرید. وی گوش، بینی و گلوی کودک را مورد معاینه قرار می‌دهد. متخصص، سوابق پزشکی کودک را مورد بررسی قرار داده و جلوی بینی و داخل آن را به دقت معاینه می‌کند. وی با استفاده از یک آینه طبی داخل بینی او را به دقت بررسی می‌کند. در برخی موارد یک دوربین فیبروپتیک انعطاف‌پذیری را برای بررسی و ارزیابی داخل سوراخ‌های بینی به داخل بینی او قرار می‌دهد. این کار در مطب پزشک و بدون نیاز به بیهوشی عمومی انجام می‌شود.

اقدامات درمانی

اسپری سالین و اسپیراسیون بینی

استفاده از اسپری سالین که می‌توان آن را داخل بینی پاشید به خصوص برای کودکانی که کوچک‌تر بوده و نمی‌توان قطره داخل بینی آنها کرد مؤثر است. اسپری سالین بسیار مطمئن و بی‌خطر است و حتی می‌توان آن را برای نوزادان نیز به کار برد.

•  کودک را در وضعیتی قرار دهید که سر او پایین‌تر پاهایش قرار گیرد.
•  به آرامی یک قطره از محلول را در هر نوستریل بینی او بریزید.
•  پس از گذشت یک یا دو دقیقه، با استفاده از آسپیراتور مخاط بینی او را تخلیه کنید.
•  این کار را برای سوراخ دیگر بینی نیز انجام دهید.

فین کردن

این روش ساده هنوز هم بسیار مؤثر است؛ از کودک خود که مبتلا به آبریزش بینی است بخواهید که به طور مکرر فین کرده و مخاط بینی خود را خارج کند.

به یاد داشته باشید که او حتماً پس از انجام این کار دست‌های خود را بشورد و دستمال کثیف را دور بیندازید.

نوشیدن مقادیر زائد مایعات

مصرف زیاد مایعات مانند آب، شیر، آبمیوه و سوپ به روان تز شدن مخاط داخل بینی کودک کمک کرده و باعث می‌شود که بتوان بینی او را راحت‌تر تمیز کرد.

حمام آب گرم

بخاری که در حمام آب گرم ایجاد می‌شود باعث می‌شود که مخاط داخل بینی کودک روان‌تر شده و آبریزش بینی او افزایش یافته و او راحت‌تر بتواند فین کند یا استفاده از اسپیراتور نیز ساده‌تر می‌شود.

سر کودک را در هنگام خواب بالا قرار دهید

با این کار آر بازگشت ترشحات بینی به داخل بینی و انسداد بینی پیشگیری شده و مخاط داخل بینی راحت‌تر از بینی خارج می‌شوند.

از یک حوله تاشده یا وسیله مشابهی استفاده کنید که بتوانید روی بالش کودک قرار داده و سر او را بالا بیاورید. اگر کودک شما به اندازه‌ای بزرگ شده است که می‌تواند از بالش استفاده کند از یک بالش بزرگ‌تر و بلندتر برای او استفاده کنید.

عوارض بلند مدت ابتلا به آبریزش بینی چیست؟

عوارض آبریزش بینی متناسب با علت آن متفاوت است. تحریک و انسداد بینی می‌تواند در بلند مدت بر کیفیت زندگی کودک تأثیر بگذارد. انسداد بینی کیفیت خواب کودک را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. تنفس از راه بینی نیز در دوران رشد کودک از اهمیت زیادی برخوردار است. به ندرت و در صورتی که عفونت‌های شدید ناسی از ابتلا به سینوزیت تحت درمان قرار نگیرند باعث ایجاد عوارض خطرناکی می‌شوند. انسداد بینی و رینوریا ممکن است بر سلامت گوش و قدرت شنوایی کودک نیز اثر بگذارد زیرا مسیر تخلیه گوش میانی از پشت بینی (نازوفارنکس) می‌گذرد.